Bắc Ninh xưa và nay: Lưu giữ, phát huy giá trị lịch sử và văn hóa vùng đất cổ
Di tích đền thờ Sĩ Nhiếp trong thành Luy Lâu (xã Thanh Khương, Thuận Thành).
Xã Thanh Khương nằm ở trung tâm của vùng đất cổ Dâu-Luy Lâu, do đó hệ thống di tích, di vật, cổ vật ở đây vừa phong phú về số lượng, đa dạng loại hình vừa đặc sắc, giàu giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học... Kết quả kiểm kê gần đây nhất, xã Thanh Khương có tổng số 14 di tích gồm nhiều loại hình như đình, chùa, nghè, nhà thờ, thành cổ. Có 7/14 di tích đã được Nhà nước xếp hạng, trong đó, 1 di tích Quốc gia đặc biệt- chùa Dâu, 2 di tích cấp Quốc gia và 5 di tích cấp tỉnh. Hội tụ đậm đặc nhất ở đây là hệ thống chùa tháp. Cùng với chùa Dâu nổi tiếng, ở các làng thuộc xã Thanh Khương còn có chùa Thành Đạo, chùa Phi Tướng thờ Tứ Pháp; có các di tích liên quan đến “Nam giao học tổ” như chùa Bình văn, đền thờ Sĩ Nhiếp...
Các di tích lưu giữ, bảo quản hệ thống di vật, cổ vật, tài liệu văn bia, mộc bản vô cùng phong phú, giàu giá trị. Nổi bật là Tượng Phật Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi được công nhận là Bảo vật Quốc gia; bộ Mộc bản Cổ châu Pháp Vân Phật Bản hạnh ở chùa Dâu; tấm bia đá cổ nhất Việt Nam ở Nghè làng Thanh Hoài... Cùng kho tàng truyền thuyết, truyện kể, giai thoại gắn với lễ hội và các nghi lễ tắm Phật, rước Tứ Pháp, rước nước...
Đặc biệt, cộng đồng người dân các làng xã vùng Dâu còn đang bảo vệ một phức hợp di tích độc đáo, vô cùng quan trọng là khu thành cổ Luy Lâu. Tòa thành cổ nổi tiếng này có niên đại trong khoảng 10 thế kỷ đầu Công nguyên, vừa là một thành lũy quân sự, vừa là một trị sở hành chính và còn là một trung tâm về tôn giáo, văn hóa. Kết quả khảo cổ học cho thấy ở đây có kiến trúc nhà cửa, dinh thự, thậm chí là kiến trúc lớn thông qua các kích thước vật liệu xây dựng tìm được. Qua nhiều đợt khai quật khảo cổ học, Luy Lâu được xác định là một trung tâm đúc đồng thời cổ đại, với những bằng chứng rõ ràng khi phát hiện lò nung và những mảnh khuôn đúc trống đồng...
Theo đánh giá của TS.Nguyễn Văn Đoàn và Trương Đắc Chiến (Bảo tàng Lịch sử Quốc gia), từng tham gia thực hiện khai quật khảo cổ học tại thành cổ Luy Lâu thì với một di tích quan trọng như Luy Lâu cần phải có một chương trình nghiên cứu dài hạn, bài bản và hệ thống. Bởi, chỉ có như vậy chúng ta mới có thể thấu hiểu được Luy Lâu mà không làm lãng phí những “trang sách đất” đã bị bóc đi ở di tích này qua mỗi lần khai quật...
Trong bối cảnh hội nhập, giao lưu quốc tế sâu rộng hiện nay, việc bảo vệ và phát huy các di tích lịch sử văn hóa vùng Dâu-Luy Lâu càng có ý nghĩa vô cùng quan trọng, không chỉ phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học và giáo dục truyền thống lịch sử văn hóa dân tộc mà còn thiết thực phục vụ cho việc phát triển kinh tế, văn hóa địa phương và của tỉnh gắn với hoạt động du lịch.
Muốn đạt được những mục tiêu này giới chuyên môn cho rằng phải nghiên cứu xây dựng hồ sơ khoa học rõ ràng, đầy đủ, nhằm đánh giá rõ giá trị, tính chất cũng như quy mô của từng di tích; bảo vệ và giữ gìn nguyên vẹn cảnh quan văn hóa ở các di tích; quá trình phục dựng, tôn tạo các di tích ở đây phải được tiến hành một cách khoa học với sự hiểu biết đầy đủ, chính xác; cập nhật thường xuyên hồ sơ khoa học của các di tích, đồng thời quản lý, bảo quản tốt các tài liệu, di vật, cổ vật... Cùng với đó là sáng tạo các hình thức tuyên truyền giới thiệu di tích một cách khoa học, sinh động, hướng tới nhiều đối tượng khác nhau, tạo ra sức hấp dẫn của di tích đối với khách tham quan, đặc biệt là thanh thiếu niên.
Trải qua thời gian, hệ thống di tích ở vùng Dâu-Luy Lâu luôn được nhà nước, các cấp, ngành quan tâm đầu tư nghiên cứu và trùng tu, tôn tạo, từng bước khắc phục sự xuống cấp và gìn giữ, phục hồi các giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật của các di tích. Nhận thức của cộng đồng nhân dân về giá trị di tích ngày một nâng cao, có nhiều sự tham gia đóng góp tu bổ, bổ sung hiện vật và thực hiện giữ gìn phát huy giá trị di sản.
Năm 2020, Hội đồng Nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết số 277 phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án xây dựng tu bổ, tôn tạo Thành cổ Luy Lâu và hệ thống Tứ Pháp huyện Thuận Thành với tổng vốn đầu tư là 190 tỷ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước và các nguồn hợp pháp khác. Dự án do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch làm chủ đầu tư, hiện đang được triển khai thực hiện từ nay đến năm 2024.
Tháng 5 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ cũng phê duyệt Nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích Quốc gia đặc biệt chùa Dâu và hệ thống Tứ pháp, Thành cổ Luy Lâu. Quy hoạch nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của các di tích vùng Dâu-Luy Lâu, đưa nơi đây thành địa điểm giáo dục di sản, nơi minh chứng xác thực cho sự du nhập và giao lưu của Phật giáo với tín ngưỡng bản địa Việt Nam; trở thành một trung tâm văn hóa, tín ngưỡng, du lịch văn hóa lịch sử và lễ hội của tỉnh, của vùng đồng bằng sông Hồng trong sự kết nối với các danh lam thắng cảnh, điểm du lịch vùng phụ cận.
Việt Thanh
http://baobacninh.com.vn/web/bbn/chi-tiet-bac-ninh-xua-va-nay/-/details/20182/luu-giu-phat-huy-gia-tri-lich-su-va-van-hoa-vung-at-co
COPYRIGHT BY AN HUY VINA - AHV GROUPCách Bi, Quế Võ, Bắc Ninh
Tel .: (+84-222) 220.3333 - 3.625.625
Hotline .: 0843.625.625 / 08.1800.4868
Web .: www.ahvgroup.vn
Bài viết liên quan
.png)
.jpg)
.jpg)
