Bắc Ninh xưa và nay: Ngày Thu bình yên ở làng cổ miền Kinh Bắc
Một ngày thu tháng Tám, chúng tôi ghé thăm làng Na (Hiên Vân, Tiên Du). Ngỡ ngàng, ngẩn ngơ và ngưỡng mộ trước những ngôi nhà cũ được bao bọc bởi không gian xanh trong, cảnh sắc núi đồi thơ mộng.
Giữa bao hiện đại, hào nhoáng của sự đua tranh phát triển, những nếp nhà xưa tường rêu gỗ bạc, mái ngói thâm nâu vẫn hiên ngang, vững chãi theo thời gian. Chúng cứ thản nhiên cũ, dửng dưng cũ. Cũ, như một thái độ, như cố cưỡng một cơn lốc, như cách đánh dấu mình, tưởng như vô nhiễm giữa nhịp đời tấp nập...
Thong thả ngồi dưới bậu cửa một nếp nhà xưa, ngắm những vòm xanh ríu rít tiếng chim, những chồi nụ rung rinh hương sắc, những mảng tường đất lở, vách lở bạc màu mà thấy mình như đang lạc trong giấc chiêm bao, như được trở về hít thở bầu không khí của vài chục năm về trước.
Một tiếng quả rơi bất chợt từ mái ngói mũi hài lăn xuống nền sân đất làm người lữ khách bừng tỉnh giấc mơ. Thì ra là một quả trám rụng. Người bạn đồng hành của tôi xao xuyến reo lên, vội chạy lại lượm trái trám ngả màu vàng úa, vừa lau vừa thổi bụi phù phù rồi đưa ngay lên miệng nhai ngon lành, mắt lim dim tận hưởng cái vị bùi bùi, chan chát râm ran ngấm tỏa, gợi nhắc cả một miền kí ức tuổi thơ chân đất đầu trần trốn ngủ trưa...
Nằm lặng lẽ bên triền đồi, ẩn mình dưới những vòm cây xanh mát, làng Na mang vẻ đẹp bình dị, an yên với những nét đặc trưng chân quê của vùng đồng bằng Bắc bộ. Ở đây hầu như nhà nào cũng được tô vẽ, trang điểm bởi một mảnh vườn xanh mướt mát. Từ ngõ nhỏ, lối nhỏ quanh co thân thương, gần gũi tới những nếp nhà xưa được thiết kế hài hòa đẹp như tranh vẽ, mang đến cảm giác mộc mạc, yên bình. Ngang Na không hẳn là một ngôi làng cổ nguyên bản mà nó được phục dựng và giữ gìn bởi những con người tri thức tài hoa, đam mê tìm lại những giá trị xưa cũ. Họ đã biến nơi đây không chỉ để trưng bày, gợi nhớ mà thực sự trở thành nơi để sống...
Cổ tích làng Giầu
“Ai lên quán dốc chợ Giầu/Để thương, để nhớ, để sầu cho khách đường xa”. Hiếm có ngôi làng nào giàu cả về kinh tế lẫn văn hóa và chiều sâu lịch sử như làng Giầu - Phù Lưu ở đất Đông Ngàn (thị xã Từ Sơn). Sự giàu đẹp, sang trọng của “ngôi làng cổ tích” này được phô ra từ những chiếc cổng làng cổ, đường lát đá xanh; các di tích đình, đền, chùa, văn chỉ, nhà thờ dòng họ cho đến cách bài trí của từng gia đình.
Một Phù Lưu thôn thị trù phú, làng lẫn trong phố, phố xen giữa làng nhưng vẫn giữ được nền nếp ông cha xưa với những phong tục thuần hậu, nét sinh hoạt văn hóa lành mạnh. Phong cách sống, lối ứng xử hòa nhã, văn minh, ấm áp đặc trưng của những tiểu thương có chữ ở Phù Lưu khiến người thiên hạ đến đây đều cảm mến, mênh mang xúc cảm an lành, thư thái, phong lưu.
Chúng tôi chưa dám khẳng định làng Giầu có dồi dào tiền của như các miền quê khác hay không nhưng chắc chắn đây là một ngôi làng giàu có về truyền thống văn hóa, nghệ thuật, đầy ắp hiền tài và tri thức. Cả một không gian văn hóa của văn nho, bút nghiên, chữ nghĩa với nhiều gương mặt sáng chói của nền văn học nghệ thuật nước nhà đã lớn lên ở đất này rồi đi vào sử sách như: Bác sĩ đầu tiên xứ Đông Dương - Hoàng Thụy Ba, nhà báo Hoàng Tích Chu, danh họa Hoàng Tích Trù, nhà soạn kịch Hoàng Tích Linh, đạo diễn điện ảnh Hoàng Tích Chỉ, nhà văn Kim Lân, nhạc sĩ Hồ Bắc... Tất cả đã làm nên sự sang trọng, lẫy lừng của làng Phù Lưu trù phú, cổ xưa, chứa đựng những dấu tích sống động của vùng đất văn hiến, mỹ tục khả phong đáng chiêm ngưỡng...
Vẻ đẹp cổ kính làng Diềm.
Đất thơm Quan họ làng Diềm
Trở đi trở lại làng Diềm - Viêm Xá (Hòa Long, thành phố Bắc Ninh) không biết bao nhiêu lần nhưng chất mộc mạc nhu mì của con người, ở ngôi làng cổ đất thơm, mênh mang câu hát và ăm ắp di sản nơi đây luôn khiến chúng tôi yêu hơn sau mỗi lần đến...
Trong tiềm thức thiên hạ, dấu ấn sâu đậm nhất về làng Diềm là đất Thủy tổ Quan họ - nơi có đền thờ Đức Vua Bà tôn quý khai sinh ra làn điệu Dân ca Quan họ vang danh thế giới. Song không chỉ có vậy! Vẻ đẹp cổ kính, thâm nghiêm của ngôi làng soi bóng bên dòng Nguyệt Đức này còn giữ gìn nhiều di tích lịch sử văn hóa quan trọng và tiêu biểu như: Chùa Viêm Xá, đền Cùng giếng Ngọc, đền Vua Bà, đình Diềm… cùng không gian trầm mặc, cổ kính, thanh bình khiến những ai có dịp ghé thăm không khỏi ngỡ ngàng và yêu thích.
Ao làng Diềm rộng lớn, trong xanh tĩnh lặng như một chiếc gương phẳng khổng lồ. Không gian ấy là nơi các cụ già răng đen, tóc bạc ngồi hóng mát, chia nhau miếng trầu cay, bỏm bẻm nói cười, cũng là nơi cho trẻ con trong làng tụ tập vui đùa, tập bơi, câu cá… Và đặc biệt trong những dịp đình đám, hội hè, ao làng còn trở thành sân khấu cho anh Hai, chị Ba xúng xính áo khăn, hẹn hò, diễn xướng Quan họ.
Sự đậm đặc, phong phú của di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của làng Diềm không ngẫu nhiên mà có được. Đó là cả một quá trình trân trọng, nâng niu gìn giữ bền bỉ từ đời này sang đời khác của biết bao thế hệ người dân miền “đất thơm” Bắc Ninh-Kinh Bắc...
Tạm chia tay những ngôi làng cổ trong chiều Thu vàng như mật, rời mắt khỏi nét tĩnh lặng uy nghiêm ở các công trình kiến trúc cổ kính, thâm nghiêm, chúng tôi lại trở về hòa vào xôn xao của những đại lộ thênh thang cờ hoa reo vui trong nắng.
COPYRIGHT BY AN HUY VINA - AHV GROUPCách Bi, Quế Võ, Bắc Ninh
Tel .: (+84-222) 220.3333 - 3.625.625
Hotline .: 0843.625.625 / 08.1800.4868
Web .: www.ahvgroup.vn
Bài viết liên quan
.png)
.jpg)
.jpg)
